“Sa Pangagalaga sa Wika at Kalikasan, Wagas na Pagmamahal Talagang Kailangan”

ni Dennis Lacsam


Matuling dumating ang pinangangambahan
Sinasaklot ng lagim itong kalikasan
Parang wikang pinagwaswasan ng kolonyal na kaisipan
Na matapos pakinabangan ay binalewala lamang.

Walang abog
Saganang bundok ay tinupok
mga punong malabay ay sinunog
Ginawang uling na panggatong
Sa maingay na makinarya na patuloy sa pagyabong

Walang habas
Kagubatan ay tinabas
Hinukay… pinatag… nilagas
Upang pamugaran at gawing sugalan ng mga ahas

Walang awa
Nilason itong dagat maging ilog at ang sapa
Dinamitang mapamuksa... nanalanta…
Lahat ng buhay kinawawa.

Walang humpay
Hangin naming nilalanghap unti-unting pinapatay
Maging anghel na walang malay
Sa sinapupunan ng isang nanay
Namimeligrong makasalba… isang paa ay nasa hukay.

Kayo nga, kayo ang magiting na ninunong pabaya’t sukaban
Na tanging dahilan nitong katampalasan
Kung bakit itong aming Inang Kalikasan
Ngayo’y nananaghoy, nagngangalit, at nagbabadya ng libong dusa’t kapighatian.

Umaalingawngaw ang tinig ni Baylen… nanunumbat… nang-uusig…

Ito ba ang lupang aming aangkinin
Na tira-tirahan ng apoy at talim?
Ito ba ang manang aming bubungkalin
Na sambuntong abo at nangangag libing?


Ito ba ang mundong hinila kung saan
Ng gulong ng inyong hidwang kaunlaran?
Ito ba ang bunga ng sining mo’t agham?
Ito ba ang aking manang kalinangan?

Iyan ba ang parang at iyan ang bundok
Na aming daratnang uling na at tuod?
Iyan ba ang wakas ng layon ng Diyos
Na ang unang tao ay abutan ng dulos?

Iyan ba ang bukid na walang naimbak
Kundi mga bungo ng mga kaanak?
Binaog ng inyong punlong makamandag
At wala ni damo na diya’y mag-ugat?

Kahubdan at gutom, isipang salanta,
Bigong pananalig at pag-asang giba:
Ito ba ang aming manang mapapala
Na labi ng inyong taniman at sumpa?

Sa sumbat ng mga inapo at lahing susunod sa inyo, ano ang isasagot n’yo?

Wikang Filipino’y gamiting instrumento
Palaganapin ang kamalayan sa mga pagbabago
Huwag hayaang maging mangmang ang isip ng isang tao
At maging hirati na lamang sa gawang makamundo

Itong wika’t kalikasa’y mananatiling magkaugnay
Bahagi ito ng kulturang sa atin ay gumagabay
Kalingain ng pag-ibig, pangalagaan nang buong-husay
Kasaganaan nito’y laging nasa mabunyi nating kamay.

Wika’t kalikasan mahalin at pangalagaan
Maningning itong biyaya ng Maykapal sa ating bayan.